SEV Connect - Sonbahar 2019

CONNECT SONBAHAR 21 zorundayız. ABD’de ırkçılık sorunları ne yazık ki hâlâ güncel, ama istatistiksel olarak bakmadan bunu herkesin algılaması kolay değil. Yani gerçekleri net görebilmek için istatistik ve matematiksel bakış açısı gerek. Güncel olarak hangi konular üzerinde çalışıyorsunuz? Son on yıldır “humanistic mathematics (insancıl matematik)” alanına yöneldim. “Humanistic” sözcüğünü insancıl diye çevirmek doğru değil belki, ama sözlük anlamına değil de gerçekten ne demek istediğimize bakarsak, tüm terimi Türkçeye “insancıl matematik” diye çevirmek, bence oldukça verimli bir seçim. Matematiğin edebiyat, sanat, felsefe ve bunlar gibi başka insanbilimsel dallarla ilgisini, yakınlıklarını araştıran ve bu bağlamlardan ilham alarak matematiğin kendisini daha da zenginleştirmeyi öngören bir yaklaşım insancıl matematik... Matematik bu denli insancıl bir bilimse, neden bunca öğrenci matematikten nefret ediyor? Bu soru beni daha senelerce meşgul edecek. Cevabını bilmiyorum demiyorum, ama cevabı, matematik eğitimiyle ilgili zor ve karmaşık yollara sokuyor bizleri. Matematik eğitimi ve matematiğin toplumsal rolleri hakkında çalışmaya devam edeceğimden eminim. Epey de ümitliyim doğrusu. Günümüzde matematiğin daha insancıl, daha dünyaya dönük, daha sevecen ve daha anlamlı olabileceğini pek çok matematikçi ve matematik öğretmeni de biliyor ve hep beraber uğraşıyoruz bu bakış açımızı daha geniş kitlelerle paylaşabilmek için. Bir derginin kurucu editörüsünüz ve iki derginin daha editörlüğünü yürütüyorsunuz. Matematik alanında dergi çalışmalarına nasıl başladınız? Mark Huber’la beraber, Journal of Humanistic Mathematics dergisini 2009’da kurma çalışmalarına giriştik. 2011’de ilk sayımız yayınlandı ve her yıl iki sayı basıyoruz. Dergimiz http://scholarship.claremont.edu/ jhm/ adlı internet sitesinde, herkesin ulaşılabileceği bir platformda yayınlanıyor. Makaleler, raporlar ve kitap eleştirilerinin yanında öyküler, şiirler, kişisel anılar ve yorumlar çıkıyor. Amacımız, matematiğin insancıl boyutlarını tüm zenginlikleriyle okurlara sunabilmek. Dergi işine girmem biraz şans eseri oldu. Bir gece internette gezerken aklıma geldi böyle bir dergi kurmak. 1986’da başlayıp yirmi yıl devam etmiş bir derginin arşivlerini buldum o gece ve insancıl matematik kavramını o dergiden öğrendim. Yıllardır benim fikirlerim bu yöne doğru ilerliyordu zaten, ama tam terimini de bulunca işler birden hızlandı. Daha doçent bile olmadan yeni bir dergi çıkartmak gibi sıra dışı bir işe soyunmak pek tavsiye edilmez, ama etrafımdan çok destek aldım. Mark da yeni doçent olmuştu, dergicilikten bir şey anlamamamıza rağmen heyecanla atladık işin içine. On sene sonra bugün dergimiz oldukça başarılı oldu diyebilirim. 350’yi aşkın parça yayınladık ve toplam indirme sayımız 250 bini geçti. Akademik yayınlar ve hele matematik dergileri için bu sayı inanılmaz. Okurlarımız dünyanın her yöresinden, yazarlarımız da… İki sene önce bir şiir yarışması yaptık; ortaokul öğrencilerinden emekli profesörlere, yüzlerce kişi katıldı. Heyecanımız sürüyor! Bu dergideki çalışmalarımdan ötürü, senelerdir basılan Mathematical Intelligencer dergisinin editörleri beni aralarına katılmaya davet ettiler. Bu çok büyük bir fırsattı. Derin bir yayın geleneği olan ve çok saygı duyduğum bu dergide çalışma şansı önümde yepyeni kapılar açtı. Bugün üçüncü bir derginin daha editörlüğünü yapıyorum. Numeracy adındaki bu dergi, dünyada sayısal okuryazarlık konusunda basılan tek akademik yayın. Bu konudaki çalışmalarım ve yayıncılık tecrübem sayesinde davet edildim bu role. Son zamanlarda bir de kitap yazmaya ve derlemeye başladım. Bu sene derleme üç kitabım basıldı: “Recent Trends in Algebraic Combinatorics”, “Shifting Contexts, Stable Core: Advancing Quantitative Literacy in Higher Education” ve “Mathematics for Social Justice: Resources for the College Classroom”. Ayrıca bir de ilk araştırma konum temsiller kuramıyla ilgili bir ders kitabı yazıyorum. İleride matematikçi olmak isteyen UAA’lı gençlere neler önerirsiniz? Matematik sonsuz, ama eğitimi bazen çok sınırlıyor öğrencileri. Üsküdar’daki fırsatları kaçırmayın derim Üsküdar Amerikanlı gençlere. İyi, ilgili ve bilgili öğretmenler ve bilgisayar desteği fırsatının değerini bilin. Matematik, bakmasını bilirseniz, günümüzde neredeyse her şeyin temelinde bulunuyor. Sağlam bir temel, bu temele güven ve yeni şeyler öğrenmeye açık bir zihin muhakkak her zaman önemliydi, ama bugün daha da önemli hale geldi. Dünya değişiyor ve teknoloji çok hızlı gelişiyor. Okulda öğrenilen matematik yetmeyecek tabii, ama olabildiğince çok değişik matematik dallarını tanıyın, olabildiğince matematiksel düşünce yetinizi geliştirin. İstatistik, bilgisayar kodlama, matematiksel modellemenin her biri, çok önemli ve çok derin. Ama bence insancıl matematikle her şey çok daha güzel… Gizem Karaali, eşi ve çocuklarıyla... •