SEV Connect - İlkbahar 2020

18 CONNECT İLKBAHAR Gündemdekiler Ancient-Origins sitesinde yayımlanan Göbeklitepe’ye ilişkin makalesi hayli ilgi gören A. Refik Kutluer, Göbeklitepe’nin arkeoloji ve antropoloji tarihini değiştiren son derece önemli bir belde olduğuna ve henüz çözülmemiş birçok sırrı barındırdığına dikkat çekiyor. A. Refik Kutluer (TAC’74) Göbeklitepe’ye farklı bir bakış açısı düzenlediğimiz festivalde de (Uluslararası Şefika Kutluer Festivali) “Korumak için Tanımak Lazım” başlıklı sunumlar yapıp, farkındalığımızı artırmaya çalışıyorum. Ayrıca; şirketimle aynı ismi taşıyan Karya kenti “Alabanda”nın kazılarını da başından beri destekliyor ve bu önemli kentle ilgili çalışmalar da yapıyorum. İnsanoğlunun yerleşik düzene geçişinde çok önemli olan Göbeklitepe, tarih anlayışını da değiştirdi. Bu makaleyi yazmamın amacı, Göbeklitepe tapınaklarının yapılış amacıyla ilgili genel kabul görülenden farklı bir görüş ortaya koymaktı. Bence bu tapınaklar, kurban ritüeli uygulamak için yapılmış. Tanrıların tabiat şartlarını tarıma uygun hale getirmelerini sağlamak için ve onları memnun etmek üzere düzenlenen, insan ve hayvanları kurban Ancient-Origins sitesinde yayımlanan Göbeklitepe yazınız bir hayli ilgi gördü. Göbeklitepe ile ilgili böyle bir yazı yazmanızın nedeni neydi? Evet, makalemin gördüğü ilgiden memnunum, birçok farklı ülkeden reaksiyonlar geldi ve gelmeye devam ediyor. Genellikle de belirttiğim yeni görüşü ilginç bulup destekleyenler çoğunlukta… Arkeolojiye hep ilgi duymuşumdur. Turizm sektöründe olmamın da bu ilgide etkisi var. Türkiye tam anlamıyla bir açık hava müzesi ve ben, sürekli, Anadolu topraklarının değerini anlatmaya, bu konuda bir farkındalık yaratmaya çalışıyorum. Bu amaçla, 10 yıl önce kurduğumuz, “Anadolu Kültürlerini Araştırma Geliştirme Derneği”nin de başkanıyım. Her yıl eşimin adına etme törenlerine uygun inşa edilmiş tapınaklar… İlgilenenler, bu konunun detaylarını makalemden okuyabilirler. Göbeklitepe’nin medeniyet tarihindeki yerine ve önemine dair tartışmalar yaşandığını da görüyoruz. Bazı akademisyenler, “insanlık tarihinin ilk tapınağıdır” gibi tanımlamaların, bölgenin önemini azalttığını söyledi. Sizce Göbeklitepe’ye nasıl bakmak gerekiyor? Günümüzden 12 bin yıl önce insanlar farklı yörelerden gelerek Göbeklitepe’de buluşmuşlar ve bu devasa tapınakları inşa etmişler. Burasının bir yerleşim bölgesi olmadığını biliyoruz. Dolayısıyla bu tapınakların yapılmasının farklı bir amacı olmalı ve bunu dinle izah etmek de bence pek anlamlı değil. 12 bin yıl öncesinden bahsediyoruz. Bana göre; o zamanın insanlarının doğaüstü güçlerle, korktukları tanrıları ile iletişime geçtiklerini zannettikleri tapınaklar olmalı bunlar. Ayinlerin yapıldığı, tanrıları memnun etmek için insan ve hayvanların kurban edildiği ve tanrıların dikkatini çekecek anıtların yapıldığı bir beldeden bahsediyoruz. En ilginç olanı da bu tapınakların, onları inşa edenlerce, toprakla örtülüp gizlenmiş olması. Belki de, bir sonraki ayin zamanına kadar korunmalarını sağlamak için, toprakla örtülmüş olabilirler. Bu, şimdi bile, mumla aradığımız bir koruma bilinci değil mi! Yazımda; ayrıca, Anadolu’dan Avrupa’ya, İber Yarımadası’ndan İngiltere’ye göç eden “Göbeklitepe”lilerin hem İngiltere’deki Stonehenge’i hem de geçenlerde bulunan ve İspanyol Stonehenge’i olarak görülen “Dolmen de Guadalperal”ı inşa edenler oldukları gibi bir iddiam da var. Nasıl bakarsanız bakın; Göbeklitepe’nin arkeoloji ve antropoloji tarihini değiştiren son derece önemli bir belde olduğunu ve henüz çözülmemiş birçok sırrı barındırdığını söyleyebiliriz. Göbeklitepe ile ilgili yeni çalışmalarınız olacak mı? Evet olacak. Bu yıl yabancı medya mensuplarının katılacağı bir gezimizin programına Göbeklitepe’yi de dâhil ettik ve orada konser ve sunum da içeren bir etkinlik yapacağız. Ayrıca; Ancient Origins beni yazarları arasına aldığı için yeni yazılarımı da bekliyor. Göbeklitepe dışında “Neandertaller’in Soyut Düşüncesi” ve “Antik Olimpiyatların Ana Vatanı Anadolu” başlıklı iki konu üzerinde çalışıyorum. Makaleye, www.ancient-origins.net/ancient-places-asia/ gobeklitepe-0012722 adresinden ulaşabilirsiniz.