SEV Connect - İlkbahar 2018

CONNECT İLKBAHAR 21 ÖNDER YOL’UN şirketi DMA tarafından üretilen elektrikli otomobiller, 2013’ten bu yana yollarda milyonlarca kilometre yaptı. İTÜ Otomotiv Laboratuvarları’ndaki Ar-Ge merkezi ve Zeytinburnu’nda ayda 100 araç üretim kapasiteli fabrikalarında, tamamı kendileri tarafından üretilen teknolojileri kullanıyorlar. Menzil ve şarj süresinde dünyada en iyi performansa sahip şirketlerle yarışıyorlar. Kendi şasi tasarımlarını tamamlayan DMA, çok yakında değiştirilebilir kaporta sistemiyle otomobil sahipliğini kökten değiştirmeyi hedefliyor. Bugün onların teknolojileriyle Çin’de binlerce elektrikli araç üretiliyor. Elektrikli otomobil sayesinde geliştirdikleri enerji depolama teknolojileri, TSK tarafından kullanılıyor, batarya üretimi için Çin devlet şirketiyle ortak fabrika kuracak kadar ilgi görüyor, yatçılık sektöründen fosil yakıtlı jeneratörleri silmeye hazırlanıyorlar. İşte TAC'den 1981 yılında 9.71 ortalama, yüzme ve hentbolda milli formayla mezun olmuş Önder Yol’un, 40’lı yaşlarının başında California Palo Alto’da eşiyle kaldırımda yürürken fitili ateşlenen bilim, mühendislik ve girişimcilik aşkının, Tesla gibi dünyaca ünlü elektrikli otomobil üreticilerine rakip olan sıra dışı öyküsü… Elektrikli otomobil üretmeye nasıl karar verdiniz? İnsanların 40’lı yaşlardan sonra ilginç konulara eğilimi olur denir. Benimki elektrikli otomobiller, bilim ve teknoloji, girişimcilik aşkı oldu galiba. Ben makine mühendisiyim aslında. Boğaziçi’nde okudum. Ama uzun yıllar demir çelik endüstrisinde ticaret yaptım. Bu sektörde kendi şirketim var ve hâlâ çalışıyor. Belirli bir yere gelmiştim. ABD’de Silikon Vadisi’nin kalbi Palo Alto’da küçük bir evimiz var. 2000’lerin hemen başlarında eşimle oradaydık. Kafamda bilim, teknoloji, mühendislik yapmakla ilgili hayaller vardı. Elektrikli otomobillerle ilgili bir şeyler yapabileceğimi hissediyordum. Bir gün Palo Alto’da kaldırımda yürürken eşime, "Ben banka olsam, bana kredi vermem" dedim. Çünkü "Bana ne üretiyorsun?" diye sorsalar, ben bugüne kadar bir şey üretmedim. Alım satım yaptım. Eşim de bana "Ben banka olsam bakacağım tek şey olurdu: Bu adam hayatta ne yapmış? Sıfırdan yüz milyonlarca Dolar ciroya gelmiş bir şirket kurmuş. Tekrar aynı şeyi yapabilir mi? Ben yapar diye düşünürdüm" dedi. İşte o gün bugündür elektrikli otomobilin peşindeyim. Hâlâ en büyük destekçim eşimdir. Çok değişik şeyler yaptığımızı, öncü olduğumuzu, ilkleri yaptığımızı düşünüyorum. Teknoloji olarak çok ilerideyiz. İleride başaramasak bile bir iddiamızın olması çok güzel. Dünyada bile yeni olan bir konuda sıfırdan başlamak zor olmadı mı? Ben mühendisim, ama o güne kadar hiç mühendislik yapmamıştım. İlk önce 2006 yılında Amerika Troy Michigan’da otomobilin bazı parçalarını dizayn etmek için bir Ar-Ge merkezi kurduk. Sekiz-dokuz kişilik aktif bir mühendislik takımıyla çalışıyorduk. Sonra elektrikli otomobilin temelinin kasayla ve mekanikle ilgili olmadığını anladık. Ann Arbor Michigan’a geçtik. Burada işin yazılım kısmına yöneldik. 2011 yılında da tası tarağı toplayıp İstanbul’a geldik. OrtağımÖzkan Derindere ile DMA adıyla şirketimizi ve kendimize ait bir Ar-Ge merkezini kurduk. O zaman üç yabancı mühendisimiz vardı. 2013 yılında da artık onların misyonlarını doldurduklarına inandığımız için bütün her şeyi teslim aldık ve yüzde 100 Türk mühendisliğiyle devam ettik. Şu anda hiçbir yabancı mühendisimiz, makinemiz, test cihazımız olmadan, tamamen kendi gerçekleştirdiğimiz teknolojilerle devam ediyoruz. DMA olarak 2013 yılında 120 araç ürettik. Ondan beri de sipariş üzerine çalışan 100-150 adet üretim kapasitemiz var. Türkiye’deki elektrikli otomobilde tip onay belgesi alan tek yerel şirketiz. Dünyada henüz kimsenin tam başarı sağlayamadığı yeni bir teknolojinin peşindeyiz. Fikir aşamasıyla 15 yıldır üzerinde çalıştığımız bir projeyi hayata geçiriyoruz. Elektrikli otomobile, sadece otomobil olarak bakmayın, önümüzdeki yüzyıla damgasını vuracak ve insanlığın yaşamını köklü olarak değiştirecek birçok farklı teknolojiyi de beraberinde getirecek. Elektrikli otomobilde şasi, kasa dâhil her şeyi mi siz üretiyorsunuz? Yani DMA bugün elektrikli otomobilde nerede, neleri yapabiliyor? Türkiye’de yüzlerce aracımız yollarda. Şu an için geliştirebileceğiniz kısımlar var, ama kendinizin yapması zor olan kısımlar var. Örneğin şasi, kaporta, yani motor ve tahrik sistemleri dışındaki parçalar ve bölümler. Bunları kendiniz üretmeniz için belli bir ölçeğe ulaşmanız gerek. Biz şu an ilk etapta elektrikli tahrik sistemlerine, yani mevcut araçları, elektrikle hareket ettirmeye odaklandık. Mevcut araç Türkiye’de yüzde yüz elektrikli ilk aracı üreten girişimci Önder Yol, “Dünyanın en geri kalmış teknolojileri, otomobillerdeki içten yanmalı motorlar ve elektrik üretim dağıtım sistemidir” diyor. Kendi geliştirdiği elektrikli otomobil ve yeni nesil enerji depolama sistemleriyle, her iki sektörde de radikal değişimin eşiğindeki dünyanın en önemli şirketleri arasında ilk sıralardaki yerini hak ediyor. FOTOĞRAF: COŞKUN ÇELER